Morgen, 3 december, is het de internationale dag van mensen met een beperking. Dat herinnert ons aan de dagbestedingsboerderij die wij hebben ontworpen voor ’s Heeren Loo in Druten. Een project waar wij met veel trots op terugkijken, niet alleen vanwege het ontwerp maar ook zeker vanwege de maatschappelijke rol.
Dit deed ons beslissen om eens dieper in te gaan op betekenisvolle architectuur. Jaren geleden werd aan Jos gevraagd om een korte presentatie te geven waarbij hij een voorbeeld moest geven van betekenisvolle architectuur, hij kwam met een afbeelding van het vogelbekdier. ‘Uhm, waarom dan?’ zal je nu misschien denken. Ja, wij keken hier ook van op, maar misschien dat een korte uitleg je aan het denken kan zetten …
Want voor wie er wel eens goed naar een vogelbekdier heeft gekeken (en dan hebben we het niet over Perry) zou misschien op zijn gevallen dat het een enorm bijzonder beestje is die volledig is ‘ontworpen’ naar zijn specifieke leefomgeving. Hij is zo gebouwd dat elk klein onderdeel een functie heeft en hij perfect opgaat in zijn leefomgeving. Eigenlijk zoals een goed gebouw naar ons idee ook moet zijn ontworpen. En daar komt nog eens bij dat het zo’n bijzonder dier is dat het niet in een hokje te plaatsen is, en laten wij nou geen fan zijn van hokjesdenken. De aboriginals hadden hier zelfs hun eigen droomtijd-verhaal bij. Volgens het verhaal streden de drie grote dierengroepen (vogels, landdieren en waterdieren) om de gunst van het vogelbekdier om zich bij een van hen te voegen. Het vogelbekdier besloot uiteindelijk dat het niet bij een groep hoefde te horen om bijzonder te zijn, en sloot zich bij geen van hen aan.
Wij dachten overigens ook meteen aan Perry het vogelbekdier uit Phineas en Ferb. Daar is het ook een beestje met 2 verschillende levens die zijn eigen plannen trekt. Net zoals Phineas en Ferb zelf trouwens die ook met reuze inspirerende uitvindingen kwamen, want zeg nou eerlijk, wie wil er geen reuze achtbaan in zijn achtertuin bouwen!?
Goed, we dwalen af. Waar het eigenlijk op neer komt is dat het vogelbekdier een inspiratie voor ons is als we het hebben over betekenisvolle architectuur. En zo vele dieren met hem. Want architectuur gaat voor ons niet alleen maar over gebouwen, het is in vele dingen terug te vinden, waaronder ook zeker in de natuur. (zie hiervoor ook ons mini blog over hoe een vakantie je ogen kan openen) Veel dieren zijn onwijs goede architecten. Neem bijvoorbeeld een vogelnest, een termietenheuvel, een dam gebouwd door bevers of een bijenkorf, dit zijn al kunstwerkjes op zich. En dan zijn ze ook nog eens volledig gebouwd op hun functionaliteit. Om toch maar weer even terug te grijpen naar het bekende ‘form follows function’.
Architectuur is veel meer dan het ontwerpen van gebouwen, leefomgevingen, ruimtes of welke naam je het ook wil geven. Architectuur kan ook een hele belangrijke rol spelen bij onze gezondheid en onze gemoedstoestand. In dit geval doelen we vooral op functionaliteit, materiaalgebruik, ruimtelijkheid en overzichtelijkheid. Als architect probeer je je in te leven in de gebruiker, maar dat is natuurlijk niet altijd even makkelijk want uiteindelijk zal iedereen een ruimte toch net anders ervaren. Het beste wat je in zo’n geval kan doen is kijken naar de essentiële onderdelen die aanwezig moeten zijn om het gebouw goed te laten werken en daar omheen ontwerpen.
We kunnen dus op het gebied van betekenisvolle architectuur veel leren van de natuur en rare snuiters die volledig zijn ‘opgebouwd’ uit deze essentiële onderdelen, zoals het vogelbekdier.
