Site logo
Jan 2020

popcorn

6 januari 2020 | Cinema architectura

Allereerst een leuk weetje over januari, de eerste maand van onze kalender. Een maand die niet altijd heeft bestaan. Bij de Romeinen bestonden de maanden januari en februari niet. De twee maanden van de winter werden door de Romeinen niet als volwaardig beschouwd, het was een maandloze periode.
Wij kunnen ons wel vinden in de gedachtegang van de Romeinen, want laten we eerlijk zijn, januari en februari zijn nou niet bepaald de 2 beste maanden van jaar.

Daarom dit keer, in het kader van goede invulling voor de meest treurige maanden van het jaar én goede voornemens, een stuk over architectuurfilms óf architectuur en films. Het is maar net hoe je het wil lezen.

Laten we maar meteen toegeven dat onze lijst met films die we nog willen kijken vele malen langer is dan de lijst met films die we al hebben gezien en onderstaande lijst eigenlijk ook stiekem als een to-do lijst voor onszelf bedoelt is.
Nou is er natuurlijk een enorme lijst aan architectuurfilms die interessant zijn om te kijken, maar we willen ook het onderscheidt maken tussen architectuurfilms en films waarin architectuur een grote rol speelt en die dus net zo goed interessant en inspirerend zijn.

Dat gezegd hebbende willen we graag beginnen met de film ‘Inception’, deze complexe, maar intrigerende psychologische thriller zou misschien niet als eerste in je opkomen wanneer op zoek bent naar inspirerende architectuurfilms maar hij mag zeker niet ontbreken aan het lijstje. De architectuur in deze film fungeert niet alleen als achtergrond maar maakt echt deel uit van het verhaal. De hoofd personages in het verhaal zijn namelijk droom-architecten. Ze breken in de dromen van iemand anders om daar bepaalde informatie of ideeën te stelen of juist, zoals in de film het geval is, ideeën in te planten.
Of de architecten slagen in hun missie, hangt af van hun vermogen om omgevingen – gebouwen, labyrinten, straten, buurten, steden – te construeren in de droom.
Een sleutelscène is wat dat betreft diegene waarin de jonge droom-architecte in haar onderbewustzijn een buurt in Parijs oproept en vervolgens de straten, pleinen en gebouwen als in een delirium op zichzelf laat terugvouwen, alsof ze gemaakt zijn van rubber. Een ander voorbeeld van een interessante scene is die waarin de oneindige trap van M.C. Escher is verwerkt.

Ook ‘Playtime’ van Jacques Tati hoort zeker thuis in dit rijtje, een stomme film uit de jaren 60 welke zich afspeelt in Parijs. De film is opgebouwd uit zes sequenties die zich afspelen in respectievelijk een ultramoderne luchthaven, een onpersoonlijk kantoorgebouw als een doolhof van glas en staal, een beurs waar de laatste moderne gadgets worden voorgesteld, een minimalistisch appartement, een restaurant in de Jardin Royal en een kruispunt waar auto’s rondrijden als in een carrousel. Uit eigen ervaring raden we wel aan om te beginnen met de korte versie die je op youtube kan vinden, de lange versie vergt een wat verder gevorderd filmkijker. Het fragment wat op youtube te zien is speelt zich af in het kantoorgebouw en laat meteen heel goed zien welke rol architectuur speelt in deze film. Niet alleen word er gespeeld met de reflecties en verschillende niveaus maar ook met de verschillende doorkijkhoeken die er in het gebouw te vinden zijn. En dan te bedenken dat Tati de set speciaal voor deze film heeft laten bouwen. Een pseudostad, geïnspireerd op Parijs, waar alles om herhaling en regelmaat draait, van de kleinste details in de interieurs tot het stratenplan. De set was meer dan 15.000 vierkante meter groot met twee volledig functionerende moderne kantoorgebouwen, stroomvoorziening en een kleinschalige vlieghaven.

En dan misschien wel de grootste uitschieter, ‘Coco’. Deze laatste in het rijtje ‘films en architectuur’ is een animatiefilm over de Mexicaanse feestdag ‘Dia de Los Muertes’. Nou zou je misschien denken ‘uhm, animatiefilm?’ Maar wanneer het jongetje de dodenstad betreedt snap je waarom het zo inspirerend kan zijn. Het is weliswaar een fantasiestad, maar juist dat zorgt ervoor dat je eigen fantasie ook weer even begint te werken. En dromen is nooit verkeerd! (Behalve in de film ‘Inception’ misschien …)

Goed, dan nu over naar de architectuurfilms.
Gek genoeg is juist dit lijstje een overzicht van films die we zelf ook grotendeels nog moeten gaan kijken. Hierbij dus nog niet al te veel achtergrond informatie want we hebben zelf ook nog geen mening gevormd.

Te beginnen met ‘Architecture of infinity’. In deze documentaire gaat de regisseur Christoph Schaub op zoek naar de universeel spirituele ervaring in de architectuur. Wat geeft architectuur eeuwigheidswaarde of sacrale kwaliteit? Een zoektocht die voert langs vragen over ruimte, licht, materialen, en de kracht van een plek. In interviews met architecten en kunstenaars zoals Peter Zumthor en James Turrell bezint Architecture of Infinity op de ware betekenis van de sacrale ruimte. Het sublieme als uitgangspunt voor een tijdloze architectuur. Nou is onze interesse al snel gewekt wanneer Peter Zumthor in de omschrijving zit, maar buiten dat lijkt het ons een erg interessant onderzoek.

De tweede in dit rijtje is ‘Koolhaas Houselife’, het eerste project van de Living Architectures-serie, portretteert een van de meesterwerken van de hedendaagse architectuur. De film laat de kijker de dagelijkse intimiteit van het huis binnengaan via de verhalen en dagelijkse klusjes van de huishoudster en de andere mensen die voor het gebouw zorgen. Een film die dus wel degelijk echt draait om de architectuur maar dan op een komische, ontroerende en scherpe manier.

En dan als laatste in het rijtje, een uitzondering, een film die wij zelf al wel hebben gezien.
Jan Gehl, Life Between Buildings, de film, niet het boek (al is dat ook een aanrader trouwens!). De film stelt de fundamentele vraag: "Wat is er met het leven in steden gebeurd?". Het onderzoekt voortdurend waarom het leven uit de steden is verdwenen en biedt oplossingen om het leven weer uit te nodigen. Als we leefbare ruimtes willen creëren, moeten we prioriteit geven aan mensen, de menselijke zintuigen en de menselijke schaal.
De film neemt je mee doormiddel van ontzettend mooie beelden over de menselijke zintuigen, gedrag en bewegingspatronen.

Om het een beetje haalbaar te houden hebben we besloten om het bij deze paar films te houden. Een snelle google zoekopdracht naar ‘architectuurfilms’ zal je er nog makkelijk een stuk of 40 meer op kunnen leveren, dus mocht je nou halverwege deze maandloze periode al door het lijstje heen zijn dan is dat een volgende optie.
Voor nu hopen we dat dit lijstje genoeg is om de niet volwaardige maanden door te komen en misschien brengt het je ook nog goede gesprekken tijdens de nieuwjaarsborrels.
Onze missie is in ieder geval om onze nieuwjaarsresolutie dit jaar af te kunnen vinken en met een beetje geluk komen we later in het jaar nog eens op dit onderwerp, én de genoemde films, terug. Voor nu hebben we dus toch maar besloten de maanden januari en februari nog een jaartje mee te laten gaan, want voor het kijken van films zijn dit toch wel degelijk de beste maanden.

Mochten jullie nou nog meer tips hebben voor films die echt niet aan ons lijstje mogen ontbreken, stuur ons dan zeker even een berichtje!